Машықтар
1. Пациенттерді тексеру жоспарын құру, ауруларды және (немесе) бүйрек функциясының бұзылуын анықтау және диагноз қою мақсатында пациенттерге тексеру жүргізе білуі.
2. Бүйрек қызметі бұзылған және (немесе) аурулары бар пациенттердің (олардың заңды өкілдерінің) шағымдарын, анамнезін жинау дағдылары.
3. Бүйрек қызметі бұзылған және (немесе) аурулары бар пациенттерді қарау, пальпациялау, перкуссиялау, аускультациялау дағдылары.
4. Бүйрек қызметі бұзылған және (немесе) аурулары бар пациенттерден алынған ақпаратты түсіндіру және талдай білуі.
5. Зертханалық зерттеулердің көлемін жоспарлау дағдылары, оның ішінде аутоиммундық аурулардың маркерлерін анықтау, онкомаркерлер және т.б.
6. Аурулары және (немесе) бүйрек қызметі бұзылған емделушілерде зертханалық нәтижелерді түсіндіру және талдау дағдылары.
7. Зәр анализін, тәуліктік протеинурияны, альбумин немесе креатинин арақатынасын түсіндіру дағдылары.
8. Қан мен зәрдің электролиттік құрамының бұзылуын түсіндіре білуі.
9. Қанның жан-жақты биохимиялық көрсеткіштерін түсіндіру дағдылары.
10. Тәлімгердің бақылауымен бүйрек қызметі бұзылған және (немесе) аурулары бар науқастарда аспаптық зерттеулердің көлемін негіздеу және жоспарлау мүмкіндігі: ультрадыбыстық, бүйрек тамырларының ультрадыбыстық зерттеуі, РИР –радиоизотоптық ренография, нефроцинтиграфия, компьютерлік томография, магнитті-резонансты томография, экскреторлық урография, цистоскопия және цистография, донор-реципиенттің HLA (ЭЧЭЛА) жүйесі бойынша тіндердің типтік талдауларын түсіндіре білуі.
11. Тәлімгердің бақылауымен ересектер мен балаларда бүйрек аурулары және (немесе) бүйрек қызметі бұзылған науқастарды көру және функционалдық тексеру нәтижелерін талдай білуі.
12. Тәлімгердің бақылауымен иммуносупрессивті терапияны таңдау және түзету үшін бүйрек биопсиясының морфологиялық зерттеу нәтижесін түсіндіре білуі.
13. Дифференциалды диагностикамен ауыратын және (немесе) бүйрек қызметі бұзылған пациенттерде клиникалық симптомдар мен синдромдарды анықтай білуі. Ересектер мен балаларда.
14. Тәлімгердің бақылауымен алдын ала диагнозды және соңғы клиникалық диагнозды қоя білуі.
15. Тәлімгердің бақылауымен клиникалық жіктеулер мен АХЖ 10 талаптарына сәйкес клиникалық диагнозды тұжырымдай білуі
16. Ересектер мен балаларда бүйректің шумақтық фильтрация жылдамдығын есептеу, бүйректің зақымдану сатысын анықтау дағдылары (Cockcroft Gault (коккрофт гаулт) формулаларын, MDRD (ЭМДИЭРДИ), CKD-EPI (СИКЕЙДИ-ЕПИ) және балаларда Шварц формуласын пайдаланып GFR (ДЖИЭФЭР) калькуляторын пайдалану дағдылары).
17. Жоғарғы және төменгі аяқ-қол белдеулеріндегі артериялық қысымын өлшеу дағдылары.
18. Тәлімгердің бақылауымен АҚТМ нәтижесін түсіндіру, бақылауы қиын, қайталама артериялық гипертензияны диагностика қоя білуі.
19. Тәлімгердің қадағалауымен гломерулярлы және гломерулярлы емес гематурияны дифференциалды диагностика қою үшін зәр шығару тұнбасының микроскопиясын жүргізе білуі.
20. Тәлімгер мен УДЗ маманының бақылауымен ересектер мен балаларда бүйрек пен қуықтың ультрадыбыстық зерттеуін жүргізе білуі.
21. Бүйрек қызметі бұзылған және (немесе) аурулары бар науқастарда және трансплантатталған донорлық бүйрек реципиенттерінде бүйрек тамырларының доплерографиялық ультрадыбыстық зерттеуін түсіндіре білуі.
22. Тәлімгердің бақылауымен жүкті немесе босанған әйелдерде бүйрек ауруына диагноз қоя білуі.
23. 23. Бүйректің генетикалық немесе тұқым қуалайтын аурулары бар балалардағы тубулопатияға диагноз қоя білуі.
24. Бүйрек ауруы және (немесе) бүйрек қызметі бұзылған ересектер мен балалар пациенттерін әртүрлі профильдегі маман дәрігерлермен кеңесу үшін жіберу қажеттілігін негіздей білуі.
25. Тәлімгердің бақылауымен диагностикалық шаралар мен емдік іс-шаралардың көлемін анықтау, осы жағдайларды жеңілдету арқылы жедел және кеш трансплантаттан бас тарту дағдарыстарына диагноз қоя білуі.
26. Тәлімгердің бақылауымен диагностикалық манипуляциялар нәтижесінде ересектер мен балаларда пайда болған асқынулардың, жанама әсерлердің, жағымсыз реакциялардың алдын алу немесе жоя білуі.
27. Тәлімгердің бақылауымен бүйрек аурулары бар және (немесе) бүйрек қызметі бұзылған балалар мен ересек пациенттерді жоспарлы және шұғыл емдеуге жатқызу көрсеткіштерін анықтай білуі.
28. Тәлімгердің бақылауымен ересектер мен балаларда БАТ (гемодиализ және перитонеальді диализ) таңдау көрсеткіштерін анықтай білуі.
29. Ересектер мен балалардағы донорлық бүйрек трансплантаттауға көрсеткіштер мен қарсы көрсеткіштерді анықтау мүмкіндігі.
30. Тәлімгердің бақылауымен қан тобы мен резус факторын анықтай білуі.
31. Тәлімгердің қадағалауымен ересектер мен балалардағы I және II кластар үшін HLA (ЭЧЭЛА) (негізгі гистосәйкестік кешені) тіндік типтеу нәтижелерін талдай білуі.
32. Тәлімгердің қадағалауымен ересектер мен балалардағы қан компоненттерін трансфузиялау көрсеткіштерін анықтай білуі.
33. Қан компоненттерімен трансфузия жүргізу және ересектер мен балаларда тәлімгердің қадағалауымен барлық талаптарды орындай білуі.
Білімдер
1. «Ересектер және балалар нефрологиясы» бейіні бойынша халыққа медициналық көмек көрсету бойынша нормативтік-құқықтық актілерді, стандарттарды, клиникалық хаттамаларды және клиникалық ұсыныстарды білуі.
2. «Ересектер және балалар нефрологиясы» бейіні бойынша ересектер мен балаларға медициналық көмек көрсету және ұйымдастыру стандартын білуі.
3. «Ересектер мен балалар нефрологиясы» бейіні бойынша халыққа медициналық көмек көрсету тәртібін білуі.
4. «Ересектер және балалар нефрологиясы» бейіні бойынша ересектерге медициналық көмек көрсету бойынша клиникалық нұсқауларды (клиникалық хаттамаларды) білуі.
5. Ересектер мен балалардағы аурулары және (немесе) бүйрек қызметі бұзылған науқастарды емдеудің клиникалық хаттамалары мен қазіргі заманғы әдістерін білуі.
6. Клиникалық фармакология мәселелерін білуі: бүйрек ауруларына препараттарды тағайындау, бастапқы және қайталама нефропатиялар, гломерулярлық аурулар, бүйрек зақымдануымен жүретін жүйелі және ревматикалық аурулар, бүйрек трансплантациясы, жүктілік және лактация кезіндегі, сондай-ақ егде жастағы адамдарда негізгі иммуносупрессивті терапия және оны түзету, нефрологияда қолданылатын препараттардың әсер ету механизмі.
7. Клиникалық нефрологиядағы дәлелді медицинаны білуі.
8. Бүйректің қалыпты, топографиялық және патологиялық анатомиясын, гистологиясын, бүйректің қалыпты және патологиялық физиологиясын білуі.
9. Балалар мен ересектер қанының негізгі биохимиялық көрсеткіштерін білуі.
10. Бүйректің жас ерекшеліктерін, ересектер мен балалардағы несеп-жыныс жүйесінің ерекшеліктерін және олардың функционалдық ерекшеліктерін білуі.
11. Балалар мен ересектердегі бүйрек ауруларының негізгі клиникалық белгілері мен синдромдарын білуі.
12. Ересектер мен балалардың ішкі ағзалары ауруларының этиологиясын, патогенезін, жіктелуін, клиникасын, диагностикасын білуі.
13. Ересектер мен балаларға сауалнама жүргізу және физикалық тексерудің стандартты схемасын білуі.
14. Диагноз қою үшін бүйрек ауруы бар балалар мен ересек пациенттерді тексеру әдістерін білуі
15. Ересектер мен балалардағы бүйректің қалыпты және патологиялық жағдайындағы негізгі биологиялық организмдердің зертханалық мәліметтерін білуі.
16. Нефрологиядағы функционалдық және клиникалық зерттеу әдістерін білуі.
17. Ересектер мен балалардағы бүйрек функциясының бұзылуы бар немесе бүйрек бұзылуы жоқ шұғыл және жоспарлы емдеуге жатқызу көрсеткіштерін білуі.
18. Неонаталдық және гериатриялық нефрология негіздерін білуі.
19. Ересектер мен балалардағы генетикалық және жүйелік аурулардың бүйрекке әсерін білуі.
20. Ересектер мен балалардағы бүйрек зақымдануының иммунологиялық механизмдерін білуі.
21. Ересектер мен балалардағы бүйректің жұқпалы ауруларын білуі.
22. Жүктілік кезіндегі және босанғаннан кейінгі кезеңдегі бүйрек ауруларының ерекшеліктерін білуі.
23. Бүйрек анемиясының патогенезі мен түзету әдістерін білуі.
24. Ересектер мен балалардағы бүйрек түзілістерін білуі.
25. Ересектер мен балалардағы бүйрек трансплантациясының нефрологиялық аспектілерін білуі.
Машықтар
1. Балалық және ересек жастағы науқастарды басқару тактикасын анықтай білуі.
2. Тәлімгердің бақылауымен диспансерлік есепте тұрған ересектер мен бала жастағы пациенттерді басқара білуі.
3. Тәлімгердің бақылауымен балалар мен ересектердің динамикалық байқауын жүзеге асыра білуі.
4. Тәлімгердің қадағалауымен жүктілік барысын, босануға психопрофилактикалық дайындықты, босанғаннан кейінгі кезеңде және жүктілікті тоқтатқаннан кейін әйелдерді оңалту, бүйрек функциясы бұзылған немесе бүйрек ауруы бар әйелдерді бақылай білуі.
5. Тәлімгердің қадағалауымен бүйрек аурулары анықталған, диагностикалық тұрғыдан анық емес пациенттерді, орфандық аурулары туралы дер кезінде хабардар ете білуі.
Білімдер
1. Нормативтік құқықтық актілерді, стандарттарды, клиникалық хаттамаларды және клиникалық нұсқауларды білуі.
2. «Нефрология» бейіні бойынша ересектер мен балаларға медициналық көмек көрсету және ұйымдастыру стандартын білуі.
3. «Ересектер мен балалар нефрологиясы» бейіні бойынша халыққа медициналық көмек көрсету тәртібін білуі.
4. «Ересектер мен балалар нефрологиясы» бейіні бойынша ересектерге медициналық көмек көрсету бойынша клиникалық нұсқауларды (клиникалық хаттамаларды) білуі.
5. Ересектер мен балалардағы бүйректің негізгі анатомиясы мен физиологиясын білуі.
6. Ересектер мен балалардағы бүйректің патологиялық анатомиясы мен патологиялық физиологиясының негіздерін білуі.
7. Нефрологиялық аурулардың этиологиясы мен патогенезін, патоморфологиясын, клиникасын, жіктелуін, дифференциалды диагностикасын, ағымы мен нәтижелерінің ерекшеліктерін және жас ерекшеліктерін, аурудың болжамын ескере отырып, олардың асқынуларын білуі.
8. Су-электролит алмасуының негіздерін, сілтілік-негіздік тепе-теңдікті, олардың бұзылуының ықтимал түрлерін және бүйрек функциясы бұзылған және (немесе) аурулары бар пациенттердің жас ерекшеліктеріндегі гомеостаз көрсеткіштері ескере отырып, ем қағидаттарын білуі.
9. Нефрологиядағы функционалдық және клиникалық зерттеу әдістерін білуі.
10. Бүйрек зақымдануымен аутоиммунды аурулардың ағымдық ерекшеліктерін білуі.
11. Трансплантацияланған бүйрек реципиенттерін қоса алғанда, ауру және (немесе) бүйрек функциясы бұзылған ересектер мен балаларда анамнез алу ерекшеліктерін білуі
12. Бүйрек функциясы бұзылған және (немесе) аурулары бар ересектер мен балаларды тексеру алгоритмін білуі.
13. Бүйрек функциясы бұзылған және (немесе) аурулары бар пациенттерде аспаптық диагностика әдістерін қолдануға медициналық көрсеткіштер мен медициналық қарсы көрсеткіштерді білуі.
14. Бүйрек функциясы бұзылған және (немесе) аурулары бар пациенттерді емдеудің клиникалық хаттамаларын, қазіргі заманғы әдістерін білуі.
15. Клиникалық фармакология мәселелерін: бүйрек ауруларына арналған дәрі-дәрмектерді тағайындауды, бастапқы және қайталама нефропатияларда, гломерулярлы ауруларда, бүйректің жүйелі және ревматикалық зақымдалған ауруларда, бүйрек трансплантантында, жүктілік және лактация кезінде, сондай-ақ егде жастағы адамдарда негізгі иммуносупрессивті терапияны, нефрологияда қолданылатын дәрілік заттардың әсер ету механизмін білуі.
16. Клиникалық жалпы дәрігерлік практикада дәлелді медицинаны білуі.
Машықтар
1. Тәлімгердің қадағалауымен ересектер мен балалардағы бүйрек функциясы бұзылған немесе бұзылмаған пациенттерге амбулаторлық ем тағайындай білуі.
2. Тәлімгердің қадағалауымен ересектер мен балалардағы гломерулярлы бүйрек аурулары бар пациенттерде, бүйрек биопсиясының нәтижелері болған кезде, патогенетикалық-гормондық терапияны түзету және жою мүмкіндігін білуі.
3. Тәлімгердің қадағалауымен балалар мен ересек жастағы бүйрек аурулары бар пациенттерде жүргізілген емдеу-диагностикалық әсерлердің тиімділігін бағалай білуі.
4. Тәлімгердің қадағалауымен жүкті немесе босанған әйелдердегі бүйрек ауруларын анықтау және емдей білуі.
5. Тәлімгердің қадағалауымен бүйрек функциясы бұзылған немесе бүйрек ауруы бар балалар мен ересек жастағы пациенттерге паллиативтік көмек көрсете білуі.
6. Тәлімгердің қадағалауымен емдеу, оңалту, сақтандыру мәселелері бойынша басқа мамандармен және қызметтермен өзара іс-қимыл жасай білуі.
7. Амбулаторлық қабылдауда алғашқы медициналық көмек көрсету дағдылары.
8. Тәлімгердің қадағалауымен бүйрек аурулары және (немесе) бүйрек функциясының бұзылуы бар пациенттерде, оның ішінде трансплантатталған бүйрек реципиенттерінде БСА, инфекциялық және инфекциялық емес асқынулардың профилактикасын білуі.
9. Тәлімгердің қадағалауымен бүйрек аурулары бар және (немесе) бүйрек функциясы бұзылған ересектер мен балалардың, оның ішінде трансплантатталған бүйрек реципиенттерінің жай-күйіне динамикалық мониторинг жүргізе білуі.
10. Тәлімгердің қадағалауымен бүйрек қызметінің бұзылулары және (немесе) аурулары бар пациенттерге, оның ішінде трансплантатталған бүйрек реципиенттеріне белсенді диспансерлей білуі.
11. Тәлімгердің қадағалауымен созылмалы бүйрек ауруын ерте анықтау үшін скринингтік зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу, нефропротективті терапияны бастау үшін оның кезеңін анықтай білуі.
12. Молекулярлы-генетикалық зерттеулерге бағыттау дағдылары.
Білімдер
1. Клиникалық фармакология мәселелерін: бүйрек ауруларына арналған дәрі-дәрмектерді тағайындауды, бастапқы және қайталама нефропатияларда, гломерулярлы ауруларда, бүйректің жүйелі және ревматикалық зақымдалған ауруларда, бүйрек трансплантантында, жүктілік және лактация кезінде, сондай-ақ егде жастағы адамдарда негізгі иммуносупрессивті терапияны, нефрологияда қолданылатын дәрілік заттардың әсер ету механизмін білуі.
2.Клиникалық жалпы дәрігерлік практикада дәлелді медицинаны білуі.
3. Ересектер мен балаларда жиі кездесетін бүйрек ауруларын емдеу және оңалту принциптерін білуі.
4.Амбулаторлық сатыдағы шұғыл медициналық көмекті қажет ететін патологиялық жағдайларды білуі.
5.Алғашқы медициналық көмек көрсету шараларын білуі.
6. Бүйрек ауруларының алдын алу және емдеудің дәрілік және дәрілік емес әдістерінің теориялық негіздерін білуі.
Машықтар
1. Тәлімгердің қадағалауымен бүйрек функциясының бұзылулары және (немесе) аурулары бар ересектер мен балаларға бағдарламалық емдеу жоспарын БАТ әзірлеу білуі.
2. Тәлімгердің қадағалауымен көрсеткіштерді/қарсы көрсеткіштерді анықтау мүмкіндігі, уақтылы бастау және бүйрек алмастырушы терапия әдісін таңдау бойынша пациенттерге кеңес бере білуі.
3. Тәлімгердің қадағалауымен бүйрек қызметі бұзылған науқастардың клиникалық жағдайына негізделген БАТ қолжетімділігін бағалай білуі.
4. Тәлімгердің қадағалауымен құрсақ қуысының қалыптасуы үшін уақытша (бұғана асты/жамбас катетер) перитонеальді диализдік катетерге күтім жасай білуі.
5. Тәлімгердің қадағалауымен артериовенозды фистуланың функционалды жағдайын бағалау білуі.
6. Тәлімгердің қадағалауымен стационар және стационарды алмастыратын мекемелер жағдайында бүйрек функциясының жіті бұзылуы, БСА терминалдық сатысы бар пациенттерге бүйректі алмастыру терапиясын (гемодиализ, ПД, ұзартылған әдістер) жүргізе білуі.
7. Тәлімгердің қадағалауымен БЖЗ-мен ауыратын науқастарды емдеу жоспарын әзірлей білуі.
8. Тәлімгердің қадағалауымен БЖЗ және басқа да жіті айғақтары бар пациенттерге арналған БАТ анықтай білуі.
9. Тәлімгердің қадағалауымен БЖЗ терминальді сатысы бар пациенттердің ҚБТ жүргізудің кешенді жоспарын әзірлей білуі.
10. Тәлімгердің қадағалауымен БСА терминалдық сатысы бар пациенттердің бүйрегін трансплантаттау үшін көрсеткіштер мен қарсы көрсеткіштерді анықтай білуі.
11.Тәлімгердің қадағалауымен бүйрек трансплантаттаудан кейінгі асқынуларды ескере отырып, иммуносупрессивті терапия алатын пациенттерде иммуносупрессивті препараттардың конверсиясын байқай білуі.
12. Негізгі иммуносупрессанттардың шоғырлануын мониторингілей білуі.
13. Тәлімгердің қадағалауымен БАТ, олардың профилактикасы және емдеу кезінде болатын асқынуларды бағалай білуі.
1. Тәлімгердің қадағалауымен жүргізілетін БАТ сапасын бақылауды қамтамасыз ету үшін зертханалық және аспаптық зерттеулердің көлемін тағайындау және жоспарлай білуі.
2. Тәлімгердің қадағалауымен клиникалық ұсынымдарға (клиникалық хаттамаларға) сәйкес БАТ алатын пациенттерге дәрілік препараттарды, емдік тамақтануды тағайындай білуі.
3. Тәлімгердің қадағалауымен БАТ алатын пациенттерді динамикалық бақылауды ұйымдастыру, антропометрия мониторингін, АҚ өлшеу, импульсті, дене температурасын өлшеу, диализге қол жеткізу функциясын бақылау, гидратация күйі немесе «құрғақ салмақ» шамасын верификациялау, диализ дозасын, диализдің тиімді уақытын және т. б білуі.
4. Тәлімгердің қадағалауымен БАТ жүргізу кезінде бүйрек функциясының бұзылуы және (немесе) аурулары бар пациенттерде диализдің тиімділігі мен қауіпсіздігін бағалай білуі.
5. Тәлімгердің қадағалауымен БАТ жүргізу кезінде пациенттерде инфекциялық және инфекциялық емес асқынулардың профилактикасын білуі.
6. Тәлімгердің қадағалауымен диагностикалық немесе емдік манипуляциялар, БАТ жүргізу кезінде дәрілік препараттарды қолдану нәтижесінде туындаған асқынулардың, жанама әсерлердің, жағымсыз реакциялардың алдын алуды немесе жоюды үйрене білуі.
7. Тәлімгердің қадағалауымен плазмаферез жүргізу үшін көрсеткіштерді/қарсы көрсеткіштерді анықтау мүмкіндігі.
21.Тәлімгердің қадағалауымен пациенттерді олардың туыстарын немесе пациенттерге іс жүзінде күтім жасайтын адамдарды артериовенозды фистуланың жай-күйін бақылау және өзін-өзі бақылау әдістеріне үйрете білуі.
22. Тәлімгердің қадағалауымен БАТ жүргізу үшін тамырлық жетімділік түріін анықтай білуі.
Білімдер
1. Бүйректі алмастыру терапиясының әдістерін, медициналық көрсеткіштерді және ықтимал асқынулар, жанама әсерлер, жағымсыз реакцияларды, тағайындауға қарсы көрсеткіштерді білуі.
2. Жас ерекшеліктерін ескере отырып, диализ аппараттарының жұмыс принциптерін білуі.
3. Бүйрек алмастыру терапиясын алатын науқастарға медициналық көмек көрсету бойынша клиникалық нұсқауларды ( клиникалық хаттамаларды) білуі.
4. Бүйрек алмастыру терапиясы кезінде тромб түзілуінің алдын алу әдістерін білуі.
5. Бүйрек алмастыру терапиясын алатын науқастардағы инфекциялық және инфекциялық емес асқынулардың, жанама әсерлерінің алдын алу немесе жою жолдарын білуі.
6. Бүйрек алмастыру терапиясы кезінде асептика және антисептика талаптарын білуі.
7. Қан тамырларының анатомиясын, топографиялық анатомиясын білуі.
Машықтар
1. Шұғыл түрде медициналық көмек көрсетуді талап ететін клиникалық өлім жағдайын (адам ағзасының өмірлік маңызды функцияларын (қан айналымын және (немесе) тыныс алуды) қоса алғанда, өмірге қауіп төндіретін жағдайларды тану.
2. Өмірге қауіп төндіретін және шұғыл түрде медициналық көмек көрсетуді қажет ететін нефрологиядағы шұғыл жағдайларды тану
3. Шұғыл жағдайларда, оның ішінде төтенше жағдайларда пациенттерге шұғыл түрде медициналық көмек көрсету.
4. Өмірге, оның ішінде клиникалық өлімге қауіп төндіретін жағдайларда (адам ағзасының өмірлік маңызды функцияларын (қан айналымын және (немесе) тыныс алуды тоқтату) шұғыл түрде медициналық көмек көрсету.
5. Негізгі жүрек-өкпе реанимациясының іс-шараларын орындау.
6. Шұғыл түрде медициналық көмек көрсету кезінде дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдарды қолдану.
Білімдер
1. Нефрологиядағы шұғыл жағдайлар: диагностикалық критерийлер; емдеу және алдын алу принциптері.
2. Бүйрек ауруларынан туындаған шұғыл жағдайларда, оның ішінде төтенше жағдайларда пациенттерге шұғыл түрде медициналық көмек көрсетудің принциптері мен әдістері.
3. Базалық жүрек-өкпе реанимациясын жүргізу қағидалары
