Кіру

Теолог

Кәсіптің сипаттамасы
2636-1-003
Теолог
Кәсіптік стандарт
Кәсіптік стандарттың паспорты
Басқа кәсіптермен байланыс
Кәсіптер картасы
Тану ережелері
Кәсіптер тізілімі
Сипаттама
Негізгі мақсат
діни догматиканы, тарихты, дәстүрлер мен практикаларды олардың қоғам мен адамдарға әлеуметтік, мәдени және тарихи әсерін ескере отырып зерделеу
Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар
  • жүйелі теологиялық тәсіл негізінде дүниетанымдық және құндылық саласындағы проблемалық жағдайларды сыни тұрғыдан талдауды жүзеге асыруға, іс-қимыл стратегиясын тұжырымдауға қабілеті
Басқа кәсіптермен байланыс
6 СБШ-нің деңгейі
Теология оқытушысы
Толығырақ
6 СБШ-нің деңгейі
Теолог
Толығырақ
6 СБШ-нің деңгейі
Дін және дінтану оқытушысы
Толығырақ
3 СБШ-нің деңгейі
Имам
Толығырақ
Деңгей 4
ТжКБ (орта деңгейдегі маман) , 02210200 Теология , 4S02210201 Теолог

Машықтар
1. Өңірдегі діни ахуалды зерделеу және талдау жүргізу.
2. Қазіргі заманғы ақпараттық әдістерді қолдана отырып, әртүрлі діни құбылыстарға теологиялық талдау жүргізу.
3. Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген діни бірлестіктердің, миссионерлердің, рухани (діни) ұйымдардың қызметіне мониторингті жүзеге асыру.
4. Қазақстан Республикасының Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы заңнамасын бұзумен байланысты жеке және заңды тұлғалардың арыздарын қарау.
5. Ұйымдардың кітапхана қорларына түсетін діни әдебиеттерге және діни мазмұндағы басқа да ақпараттық материалдарға дінтану сараптамасын жүзеге асыру.
6. Діни мәтіндерді талдау.
Білімдер
1. Әлеуметтанушылық және өзге де ғылыми тәсілдерді қолдануды қоса алғанда, өңірдегі діни ахуалды зерттеу әдістерін.
2. Электрондық дерекқорын, интернет-ресурстар мен талдамалық құралдарды пайдалана отырып, әртүрлі діни құбылыстарды теологиялық талдау үшін қолданылатын қазіргі заманғы ақпараттық әдістер мен технологияларды.
3. Ел аумағындағы осы ұйымдардың қызметіне мониторингті жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы заңнамасын.
4. Жолданымдар бойынша талдамалық есеп пен ұсыным бере отырып, діни қызмет туралы заңнаманы бұзумен байланысты жеке және заңды тұлғалардың жолданымдарын қарау рәсімдері мен тәсілдерін.
5. Ұйымдардың кітапхана қорларына түсетін діни әдебиеттерді және діни мазмұндағы басқа да ақпараттық материалдарды талдау үшін дінтану сараптамасының қағидаттарын.
6. Діни мәтіндер, оның ішінде негізгі догматикалық, тарихи және мәдени аспектілерді білу, мәтіндерді олардың мәнмәтін мен мағынасын ескере отырып талдау және интерпретациялауды білу.
Машықтар
1. Интернет-кеңістікке байланысты халықтың радикалдануға қарсы иммунитетін арттыруға бағытталған ақпараттық-түсіндіру іс-шараларының кешенін жүргізу.
2. Интернет желісінде қарсы насихаттау жұмыстарына мониторинг жүргізу.
3. Интернет–кеңістікте және әлеуметтік желілерде мониторинг пен талдау жүргізу шеңберінде өңірдегі діни ахуалды тұрақтандыру жөніндегі жергілікті атқарушы органдарға жәрдемдесу.
4. Ұлттық және діни негізде қақтығыстарды болдырмау жөнінде шаралар қабылдау.
5. Экстремистік, радикалды және террористік идеологияны ажырата білу.
Білімдер
1. Жұртшылықпен жұмыс сапасын арттыруға арналған қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды.
2. Қоғамдағы қақтығыстарды шешудің психологиялық тәсілдерін.
3. Конфликтология және медиация негіздерін.
4. Этносаралық өзара іс-қимыл әдебін білу.

Машықтар
1. Христиандықтың негізгі бағыттары (православие, католицизм, протестантизм) туралы ақпаратқа ие болу.
2. Қазақстанда христиандықтың: православиенің, католицизмнің, протестантизмнің таралу тарихын баяндау.
3. Методизмнің, Інжілдік сенім христиандарының, Жетінші күн адвентистерінің, Иегова куәгерлерінің, ақ бауырластық діни ілімдерінің ерекшеліктері мен қызметін сипаттау.
4. Бұл діндердің идеологиясы мен қағидаттарын, сондай-ақ олардың құлшылық ету мен діни мерекелерінің ерекшеліктерін түсіндіру.
5. Христиандыққа тән: дұға ету, қасиетті мәтіндерді оқу, құдайды ән айту арқылы мадақтау, құдаймен причастие мен тәубе ету арқылы қарым-қатынас жасау сияқты әртүрлі құлшылық ету нысандарын түсіндіру.
6. Христиан дінінің дамуындағы теологиялық кезеңдерді түсіндіру.
7. Христиандықтың рухани-адамгершілік құндылықтары, оның ілімдерінің негізгі қағидаттары туралы кең аудиторияны хабардар ету.
Білімдер
1. Христиандықтың негізгі бағыттары: православиені, католицизмді және протестантизмді.
2. Қазақстанда христиандықтың: православиенің, католицизмнің, протестантизмнің таралу тарихын.
3. Методизмнің, Інжілдік сенім христиандарының, Жетінші күн адвентистерінің, Иегова куәгерлері мен ақ бауырластық діни ілімдерінің ерекшеліктері мен қызметін.
4. Бұл діндердің идеологиясы мен қағидаттарын, сондай-ақ олардың құлшылық ету мен діни мерекелерінің ерекшеліктерін.
5. Христиандыққа тән: дұға ету, қасиетті мәтіндерді оқу, құдайды ән айту арқылы мадақтау, құдаймен причастие мен тәубе ету арқылы қарым-қатынас жасаудың әртүрлі құлшылық ету нысандарын.
6. Христиан дінінің дамуындағы теологиялық кезеңдерді.
7. Христиандықтың рухани-адамгершілік құндылықтары, оның ілімдерінің негізгі қағидаттары туралы білу.
Машықтар
1. Ислам дінінің негізгі қағидаттарын, діни ілім мен тарихын зерделеу.
2. Ислам дінінің негіздері: діни сенім, салт жоралар, практикалар мен дәстүрлер туралы ақпаратты жүйелеу және жинақтап қорыту.
3. Діни ілім негіздерін түсіну және түсіндіру үшін исламның қасиетті мәтіндерін: Құран және хадистерді талдау және интерпретациялау.
4. Исламдағы әртүрлі мектептер мен ағымдар, олардың тарихы, негізгі қағидаттары мен ерекшеліктері туралы ақпаратқа ие болу.
5. Исламның негізгі доктриналық және әдептік қағидаттарын: монотеизм, әділеттілік, мейірімділік түсіндіру.
6. Әлеуметтік-мәдени мәнмәтін мен ислам дінінің қоғамға және жеке адамдарға әсерін, оның ішінде адамгершілік құндылықтар мен әлеуметтік қатынастарды қалыптастырудағы рөлін түсіну.
7. Ислам дінінің негіздері туралы білімді талқылау және тарату үшін әртүрлі аудиториялармен, оның ішінде ислам жамағаты мен жұртшылық өкілдерімен қарым-қатынас жасау.
Білімдер
1. Ислам дінінің діни ілім мен тарихының негізгі қағидаттарын.
2. Ислам дінінің негіздері: діни сенім, салт жоралар, практикалар мен дәстүрлер туралы ақпаратты.
3. Діни ілім негіздерін түсіндіру үшін исламның қасиетті мәтіндерін: Құран және хадистерді интерпретациялауды.
4. Исламдағы әртүрлі мектептер мен ағымдар, олардың тарихы, негізгі қағидаттары мен ерекшеліктері туралы ақпаратты.
5. Исламның негізгі доктриналық және әдептік қағидаттарын: монотеизм, әділеттілік, мейірімділік туралы.
6. Әлеуметтік-мәдени мәнмәтін мен ислам дінінің қоғамға және жеке адамдарға әсерін, оның ішінде адамгершілік құндылықтар мен әлеуметтік қатынастарды қалыптастырудағы рөлін.
7. Ислам дінінің негіздері туралы білімді талқылау және тарату үшін әртүрлі аудиториялармен, оның ішінде ислам жамағаты мен жұртшылық өкілдерімен қарым-қатынас жасай білу.
Машықтар
1. Иудаизмнің негізгі қағидаттарын, діни ілім мен тарихын зерделеу.
2. Иудаизмнің қасиетті Тәурат мен Талмуд мәтіндерін талдау және интерпретациялау.
3. Бір құдайға сену, халықтың таңдалуы және Тәурат заңдары сияқты иудаизмнің негізгі доктриналар туралы ақпаратқа ие болу.
4. Иудаизм ағымдарын, олардың тарихын, негізгі ілімдері мен ерекшеліктерін ажырату.
5. Сенбі, Пасха, Рош ха-Шана және Йом Киппурды қоса алғанда, иудаизмнің діни жораларын, мерекелері мен дәстүрлерін түсіндіру.
6. Иудаизмнің еврей мәдениетін, әдебін, адамгершілігі мен әлеуметтік құндылықтарын қалыптастыру мен дамытуға әсерін қарау.
7. Иудаизмнің негіздері туралы білімді талқылау және тарату үшін әртүрлі аудиториялармен, оның ішінде еврей қауымы мен жұртшылық өкілдерімен қарым-қатынас жасау.
Білімдер
1. Иудаизмнің негізгі қағидаттарын, діни ілім мен тарихын.
2. Иудаизмнің қасиетті Тәурат мен Талмуд мәтіндерін.
3. Бір құдайға сену, халықтың таңдалуы және Тәурат заңдарын.
4. Иудаизмнің әртүрлі бағыттар мен тарихын.
5. Сенбі, Пасха, Рош ха-Шана және Йом Киппурды қоса алғанда, иудаизмнің діни жораларын, мерекелері мен дәстүрлерін.
6. Иудаизмнің еврей мәдениетін, әдебін, адамгершілігі мен әлеуметтік құндылықтарын қалыптастыру мен дамытуға әсері туралы түсініктерді.
7. Иудаизмнің негіздері туралы білімді талқылау және тарату үшін әртүрлі аудиториялармен, оның ішінде еврей қауымы мен жұртшылық өкілдерімен қарым-қатынас жасай білу.
Машықтар
1. Буддизм мен индуизмнің негізгі қағидаттарын, діни ілімін және тарихын зерделеу.
2. Буддизм мен индуизмнің қасиетті мәтіндері мен жазбаларын: Сутра мен Веданы талдау және түсіндіру.
3. Реинкарнациялау, карма, азаттық және рухани даму ұғымдарын қоса алғанда, буддизм мен индуизмнің түйінді доктриналары және философиялары туралы ақпаратты меңгеру.
4. Буддизм мен индуизмнің әртүрлі мектептері мен ағымдарының, тарихының, негізгі ілімдері мен практикаларының аражігін ажырату.
5. Медитацияны, пуджаны және дивалиді қоса алғанда, буддизм мен индуизмнің діни жораларын, рәсімдері мен мерекелерін түсіндіру.
6. Буддизм мен индуизмнің олар таралған жерлердегі қоғамдардың мәдениетіне, әдебіне, адамгершілігіне және әлеуметтік құндылықтарына ықпалын қарау.
7. Буддизм мен индуизмнің негіздері туралы білімді талқылау және тарату үшін буддистік және индуистік қауымдастықтардың өкілдерін, сондай-ақ қалың жұртшылықты қоса алғанда, әртүрлі аудиториялармен байланыс орнату.
Білімдер
1. Буддизм мен индуизмнің негізгі қағидаттарын, діни ілімін және тарихын білу.
2. Буддизм мен индуизмнің қасиетті мәтіндері мен жазбаларын: Сутра мен Веданы түсіндіру.
3. Реинкарнациялау, карма, азаттық және рухани даму ұғымдарын қоса алғанда, буддизм мен индуизмнің түйінді доктриналарын және философияларын білу.
4. Буддизм мен индуизмнің әртүрлі мектептері мен ағымдарын, тарихын, негізгі ілімдері мен практикаларын білу.
5. Медитацияны, пуджаны және дивалиді қоса алғанда, буддизм мен индуизмнің діни жораларын, рәсімдері мен мерекелерін білу.
6. Буддизм мен индуизмнің олар таралған жерлердегі қоғамдардың мәдениетіне, әдебіне, адамгершілігіне және әлеуметтік құндылықтарына ықпалын білу.
7. Буддизм мен индуизмнің негіздері туралы білімді талқылау және тарату үшін буддистік және индуистік қауымдастықтардың өкілдерін, сондай-ақ қалың жұртшылықты қоса алғанда, әртүрлі аудиториялармен байланыс орнату.

Машықтар
1. Халықаралық және өңірлік деңгейде діни процестерді түсіну.
2. Діни қызмет саласында жергілікті атқарушы органдарға әдістемелік көмек көрсету.
3. Діни мәтіндерге, әдебиеттерге, аудио- және бейнематериалдарға сараптама жүргізу.
4. Ұйымдардың кітапхана қорларына келіп түскен діни әдебиеттерге, діни мазмұндағы өзге де ақпараттық материалдарға дінтану сараптамасын жүргізу.
5. Діни ілім тұжырымдамасын және оларды нақты өмірде қолданылуын түсіндіру.
6. Діни ілім мәселелері бойынша консультация беру.
7. Кәсіптік қызмет мәселелері жөніндегі сараптамалық комиссиялардың құрамында қатысу.
8. Кәсіптік қызмет мәселелері жөніндегі консультативтік топтардың құрамында қатысу.
9. Деструктивті ағымдардың, экстремистік, террористік ұйымдардың идеологиясын тану.
10. Теология мәселелері бойынша жеке консультациялар мен сараптамаларды жүзеге асыру.
Білімдер
1. Діни ілімнің негізгі типтерін.
2. "Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы" Қазақстан Республикасы Заңын.
3. Белгілі бір діндердің негізгі догмаларын, идеяларын, көзқарастары мен практикаларын.
4. Діни оқудың (пәтуаның) қазіргі заманғы құқықтық қорытындыларын.
5. Діни практикамен, күнделікті өмірмен және мұсылман адамдар арасындағы қатынастарға байланысты ислам құқығын.
6. Қасиетті мәтіндердің теориялық қағидаттарын.
7. Діни жораларды өткізу және ғибадат ету шарттары мен қидаларын.
8. Діни идеологияларды, тұжырымдамаларды білу.
Машықтар
1. Мәтіндермен жұмыс кезінде тілдің, грамматиканың, лексиканың және сөйлемдер құрылымының ерекшеліктерін пайдалану.
2. Діни мәтіндердің қазіргі әлемге ықпалы туралы ұғымды кеңейту үшін оларды қазіргі проблемаларға және қиындықтарға қолдану.
3. Діни ілімдерді едәуір терең түсіну үшін қасиетті мәтіндердің мазмұны мен құрылымын ашу.
4. Діни сеніміне байланысты күрделі философиялық және әдептілік сұрақтарына жауаптарды қалыптастыру.
5. Тиісті діни ілімдер мен сенімдерге негізделген діни және қоғамдық мәселелер бойынша кеңестер мен бағыт беру.
Білімдер
1. Мәтіннің тілі мен стилін.
2. Діни мәтін жазылған тарихи мән-жайларды.
3. Жекелеген сөздер мен сөз тіркестерінің мәні мен мағынасын түсіну үшін филологиялық талдау жасау.
4. Түсіндірудің экзегетикалық әдісі тарихи және әдеби түпмәтінін талдау арқылы діни мәтіндердің мәні мен мағынасын едәуір терең түсінуге мүмкіндік беретінін.
5. Қазіргі заманғы түпмәтін шеңберінде діни мәтіндердің мәнін және олардың қазіргі қоғамға ықпалын түсінуге мүмкіндік беретін түпмәтін әдісін білу.

Машықтар
1. Діни іліммен байланысты даулы мәселелерді талдау, теологиялық қағидаттарға сәйкес шешімдер табу.
2. Діни мәтіндердің мазмұны мен құрылымын түсіну.
3. Тараптарға діни ілім негізінде әділ шешімге қол жеткізуге көмектесу.
4. Тараптар арасындағы жанжалдарды реттеу үшін теологиялық қағидаттарды пайдалану.
5. Діни ілімге тән әділеттілік пен мейірімділік қағидаттары негізінде жанжалдарды шешуге жәрдемдесу.
6. Иудаизм, христиандық, ислам, буддизм, индуизм және жаңа діни ағымдарды қоса алғанда, конфессиялық діни сенімдердің ерекшеліктерін тану.
Білімдер
1. Теологиялық қағидаттарға сәйкес діни іліммен және шешім табуға байланысты даулы мәселелерді талдау.
2. Діни мәтіндердің мазмұны мен құрылымын білу.
3. Діни сенім негізінде әділ шешімге қол жеткізу үшін тараптарға көмек көрсету.
4. Тараптар арасындағы жанжалдарды реттеудің теологиялық қағидаттарын білу.
5. Діни ілімге тән әділеттілік пен мейірімділік қағидаттары негізінде жанжалдарды шешуге жәрдемдесу.
6. Иудаизм, христиандық, ислам, буддизм, индуизм және жаңа діни ағымдарды қоса алғанда, конфессиялық діни сенімдердің ерекшеліктері.

Машықтар
1. Қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде теологиялық оңалту және радикалды көзқарастан арылту іс-шараларын ұйымдастыру және жүргізу.
2. Сотталғандардың діни экстремизмге және терроризмге қатысты теріс көзқарасын қалыптастыруға бағытталған тәрбие жұмысының әдістемелерін әзірлеу және енгізу.
3. Жеке және топтық жұмысты қамтитын сотталғандарды әлеуметтік-психологиялық және діни оңалту жөніндегі шаралар кешенін қолдану.
4. Құқықтық мәдениетті арттыруға және қылмыстардың қайталануының алдын алуға бағытталған әлеуметтік–құқықтық тақырыптар бойынша сабақтар өткізуді қамтамасыз ету.
Білімдер
1. Діни экстремизм мен терроризм идеологиясының, сондай–ақ деструктивті діни ағымдардың жетегінде кетуге әкелуі мүмкін факторлар мен себептерді.
2. Сотталған адамдарға, оның ішінде діни аспектілерді ескере отырып, әлеуметтік–құқықтық көмек көрсету бағдарламасын әзірлеу қағидаттарын.
3. Ресми діни ағымдар мен олардың деструктивті тармақтары арасындағы айырмашылықтарды.
4. Радикалды көзқарастан арылтуға, оның ішінде сотталғандар қатарындағыларды радикалды көзқарастан арылтуға және олардың діни идеологиямен / көзқарастармен байланысты қылмыстарды қайталауын болдырмауға бағытталған теологиялық, психологиялық және әлеуметтік-бейімдеу іс-шаралары кешенін білу.
Машықтар
1. Қазақстанда бар діни ағымдардың тарихы мен ерекшеліктерін және олардың ұлттық дәстүрлермен байланысын зерделеу.
2. Ұлттық әдет-ғұрыптар мен дәстүрлердің діни құндылықтармен және ілімдермен өзара байланысын талдау және түсіндіру.
3. Әртүрлі діни ағымдарды түсіну және құрметтеу мақсатында әртүрлі дін өкілдерімен диалог құру және пікірталас жүргізу.
4. Діни наным мен тарих тұрғыдан қазақ халқының мәдени дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын зерттеу және түсіну.
Білімдер
1. Қазақстанда бар әртүрлі діни ағымдар мен конфессияларды және олардың ерекшеліктерін.
2. Қазақ халқының тарихы мен мәдениетіндегі діннің рөлін.
3. Дәстүрлі діни сенімдер мен ұлттық дәстүрлерді бұрмалайтын эксремистік/ радикалды ағымдар арасындағы айырмашылықтарды білу.

Машықтар
1. Діни философиялық ой тарихының негізгі кезеңдерін, діни философияны зерделеумен байланысты іргелі теориялық проблемаларды түсіну.
2. Діни философияның конфессиялық доктринамен өзара байланыс проблемаларын және әртүрлі діни дәстүрлер арасындағы дүниетанымдық көзқарастардағы айырмашылықтарды түсіну.
3. Діни конфессиялар, сондай-ақ діни философия, әлеуметтану және психология туралы жалпы түсініктің болуы.
4. Негізгі діни-философиялық проблемалардың мазмұнын ашу.
5. Сыни ойлауды дамыту, білім мен көзқарастың әртүрлілігін тану, ақпаратты сыни тұрғыдан бағалау және адасудан ақиқатты ажырату.
Білімдер
1. Діни-философиялық ой тарихындағы негізгі кезеңдерді және діни философияны зерделеуге байланысты негізгі теориялық проблемаларды.
2. Діни-философиялық ой мен конфессиялық доктринаның өзара іс-қимылына қатысты мәселелерді білу.
3. Негізгі діни конфессиялар мен түсініктерінің даму тарихы, діни философия, діни әлеуметтану, діни психология туралы жалпы түсініктің болуы.
4. Діни-философиялық ойдың негізгі проблемалық аспектілерін және олардың мазмұнын.
5. Сыни ойлауды дамыту және білім нысандарының әртүрлілігін, сондай–ақ қазіргі қоғамдағы ақиқат пен адасудың арақатынасын талдау үшін философиялық білімнің болуы.
Машықтар
1. Діни дәстүрлерді және олардың қоғамға ықпалын ескере отырып, моральдық-әдеп проблемаларын талдау.
2. Діннің әртүрлі мәдениеттер мен қоғамдардағы моральдық-әдеп нормаларына ықпалын бағалау.
3. Өзінің ойы мен сенімін айқын және анық білдіру машығын қоса алғанда, көпшілік алдында сөз сөйлеудің тиімді дағдыларын көрсету.
4. Тағаттылықты таныту және адамдардың діни нанымдары мен құқықтарын құрметтеу, сондай–ақ әртүрлі діни дәстүрлер өкілдерімен ымыраға келу және сындарлы диалог құру.
Білімдер
1. Діни әдепті дамытудың мәні мен негізгі үрдістерін.
2. Тағаттылық пен белсенді жеке ұстанымды қалыптастыратын моральдық–адамгершілік құндылықтар мен нормаларын.
3. Көпшілік алдында сөз сөйлеудің жалпы қағидаларын.
4. Адамдардың психологиясы мен ділін білу.

Машықтар
1. Ақпараттық-коммуникациялық және цифрлық технологияларды қолдану.
2. Баспа БАҚ-та дінге қатысты көзқарас үрдістерін зерттеу.
3. Діни қоғамдастықтардың өздерінің сенімдері мен нанымдарын тарату үшін баспа БАҚ-ты пайдалануын талдау.
4. Бұқаралық ақпарат құралдарында медиа білім беруді және дін туралы түсінікті зерттеу.
5. Дін лидерлері мен ұйымдардың сенімдері мен практикаларына байланысты олардың баспа БАҚ-тарындағы және интернеттегі ашық пікірталастары қызметін талдау.
Білімдер
1. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар негіздерін.
2. Қоғамдық пікірді, діни қоғамдастықтар мен лидерлер туралы статистикалық деректерді талдау.
3. Тағайындауларды, құрамдас бөліктерді, құжаттарды ресімдеу қағидаларын.
4. Ақпараттық-анықтамалық құжаттарды білу.