Кіру

Технологиялық қондырғылардың операторы

Кәсіптің сипаттамасы
8187-1-011
Технологиялық қондырғылардың операторы
Кәсіптік стандарт
Кәсіптік стандарттың паспорты
Басқа кәсіптермен байланыс
Кәсіптер картасы
Тану ережелері
Кәсіптер тізілімі
Сипаттама
Негізгі мақсат
Мұнайды, ілеспе, табиғи газды, газ конденсатын, тақтатастарды қайта өңдеу, автоматтандыру құралдары мен бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану, технологиялық қондырғыларды жөндеу
Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар
  • Жауапкершілік
  • Күйзеліске тұрақтылық
  • Командада жұмыс істей білу
  • Орындаушылық
  • Дербестік
  • Зейінділік
Басқа кәсіптермен байланыс
6 СБШ-нің деңгейі
Мұнайды жылыту пештерінің инженер-технологі
Толығырақ
5 СБШ-нің деңгейі
Газ шаруашылығы, жылыту пештері мен қазандықтардың аға шебері
Толығырақ
6 СБШ-нің деңгейі
Газ жабдығын пайдалану және қызмет көрсету жөніндегі инженер
Толығырақ
6 СБШ-нің деңгейі
Мұнайды дайындау және тасымалдау жөніндегі инженер
Толығырақ
6 СБШ-нің деңгейі
Жылумен, газбен, сумен жабдықтау және кәріз (ЖГСЖжК) жөніндегі инженер
Толығырақ
5 СБШ-нің деңгейі
Газ шаруашылығы, жылыту пеші және қазандық мастері
Толығырақ
4 СБШ-нің деңгейі
Мұнай мен газды дайындау және тасымалдау жөніндегі техник
Толығырақ
3 СБШ-нің деңгейі
Технологиялық қондырғылардың операторы
Толығырақ
3 СБШ-нің деңгейі
Мұнай ысыту пештерінің операторы
Толығырақ
2 СБШ-нің деңгейі
Отқа беріктеуші
Толығырақ
Деңгей 4
ТжКБ (орта деңгейдегі маман) , 07110500 Мұнай мен газды қайта өңдеу технологиясы

Машықтар
2-разряд үшін (БСН 3):
1. Біліктілігі анағұрлым жоғары оператордың басшылығымен технологиялық қондырғыда шикізат, реагенттер, отын, бу, су, ауа, электр энергиясын беруді реттеу
2. Біліктілігі анағұрлым жоғары оператордың басшылығымен аппараттарға, сорғыларға, желдету және жылыту жүйелеріне қызмет көрсету (жабдықтың жарамдылығын тексеру, тексеру, қызмет көрсету)
3. Жағармайларды, майларды, парафинді, битумды және басқа да ұқсас өнімдерді айдау, құю және ыдыстарға толтыру (мұнай өнімдерін айдауды жүзеге асыру, ыдыстарды толтыру, дайындау, мамандандырылған ыдысқа салу, ыдыстың беттерін өңдеу)
4. Өлшеуіштерді өлшеу және мұнай өнімдерінің сынамаларын алу (мұнай өнімдерінің сынамаларын алу, өлшеуіштерде, резервуарларда, цистерналарда өлшеу және есепке алу, өлшеу нәтижелерін өңдеу)
5. Катализаторлар мен адсорбенттерді тиеу және түсіру (реакторға тиеу, реактордан түсіру, реакторда, адсорберде, конвекторда ішкі құрылғылардың жарамдылығына тексеру жүргізу)
6. Технологиялық аппараттар мен жабдықтарды тазалауды жүргізу (аппараттар мен жабдықтарды тоқтату және ажырату, ішкі беттерді тазалау, ұстауды бақылау)
7. Өндірістік-технологиялық және нормативтік құжаттаманы пайдалану
8. Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін оқу және бақылау

3-разряд үшін (БСН 3):
2-разряд дағдыларына қосымша:
1. Технологиялық қондырғыларда аппараттарға, желдеткіштерге, кәдеге жарату қазандықтарына немесе бу қыздырғыштарға, колчедан сепараторларына, катерлік, туннельдік пештерге, газ генераторларына және басқа да осыған ұқсас жабдыққа қызмет көрсетуді жүзеге асыру (қосу алдында жарамдылығын тексеру, жарамдылығын қарап шығу, қызмет көрсету, қысыммен сынау, динамикалық жабдықты іске қосу және тоқтату)
2. Жұмыс істеп тұрған жабдықтан резервтік жабдыққа ауыстыруды жүзеге асыру (жабдықты қосу алдында дайындау, ақаулықты тексеру, іске қосу)
3. Сілтіні ауыстыру (сұйық және құрғақ реагенттерді айдау, реагентті ағызу, ауыстыру, реагенттердің төгілуін болдырмау)
4. Қызмет көрсетілетін учаскеде реагенттерді, отынды, буды, суды, электр энергиясын беруді реттеуді жүзеге асыру, шикізатты ұсақтауға және ұнтақтауға беруді, ұнтақтау дәрежесін реттеу (шикізатты қабылдау, беру, есепке алу, бақылау-өлшеу аспаптарының (БӨА) көрсеткіштерін бақылау)
5. Кептіру пешінің немесе пеш-диірмендердегі оттықта жүзеге асыру процесін орындау (пешке отын беруді реттеу, жану температурасын сақтау, БӨА көрсеткіштерін бақылау)
6. Өндірістік-технологиялық және нормативтік құжаттаманы пайдалану
7. Бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін оқу және бақылау
Білімдер
2-разряд үшін (БСН 3):
1. Қызмет көрсетілетін жабдықтың, арматураның және коммуникациялардың құрылысы
2. Бақылау-өлшеу құралдарының мақсаты
3. Шикізат пен өндірілетін өнімдердің физикалық-химиялық қасиеттері
4. Қондырғының (учаскенің) технологиялық регламенті
5. Зиянды және қауіпті факторлар және олардан қорғану тәсілдері

3-разряд үшін (БСН 3):
2-разряд білімдеріне қосымша:
1. Технологиялық процестер, схемалар және қызмет көрсетілетін қондырғылардың картасы
2. Технологиялық процесті реттеу ережелері
3. Қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылымы
4. Бақылау-өлшеу құралдарының мақсаты мен жұмыс істеу қағидаты
5. Шикізаттың, реагенттердің, алынатын өнімдердің, қолданылатын материалдардың физикалық-химиялық қасиеттері
6. Қондырғының (учаскенің) технологиялық регламенті
7. Зиянды және қауіпті факторлар және олардан қорғану тәсілдері
Машықтар
2, 3 разрядтар үшін (БСН 3):
1. Біліктілігі анағұрлым жоғары оператордың басшылығымен қалыпты және апаттық режимдерде жұмыс істеген кезде технологиялық жабдықтарды, аппараттарды және тұтастай объектіні тоқтатуды жүзеге асыру
2. Қолданыстағы коммуникациялардан ажыратуды және жөндеуге дайындықты жүргізу, оның ішінде өнімдерден босату
3. Аппараттардың, резервуарлардың, ыдыстардың, технологиялық пештердің газ өтпелерінің ішкі беттерін тазалауды жүргізу
4. Жабдықтың жұмысындағы ақауларды немесе нормадан ауытқуларды анықтай білу
5. Жабдыққа шағын жөндеулер жүргізу
6. Ауысым бойынша аға оператордың, қондырғы бастығының нұсқауы бойынша жабдықтар мен құбырларға тығындарды орнату/алу
7. Аппараттардан суды ағызу
8. Жеке және ұжымдық қорғаныс құралдарын қолдана білу
9. Өндірістік-технологиялық және нормативтік құжаттаманы пайдалана білу
Білімдер
2, 3 разрядтар үшін (БСН 3):
1. Шикізаттың, реагенттердің, алынатын өнімдердің, қолданылатын материалдардың физикалық-химиялық қасиеттері
2. Қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының және автоматиканың мақсаты, құрылысы, жұмыс істеу қағидаты және пайдалану ережесі
3. Өнеркәсіптік қауіпсіздік, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, өрт және газ қауіпсіздігі жөніндегі нұсқаулықтар мен ережелер
4. Жабдықты жөндеуге дайындау ережесі
5. Слесарлық істің негіздері
Машықтар
2, 3 разрядтар үшін (БСН 3):
1. Катализаторды (сорбентті) тиеуді және түсіруді жүзеге асыру (реакторға тиеу, реактордан түсіру, реакторда, адсорберде, конвекторда ішкі құрылғылардың жарамдылығына тексеру жүргізу) немесе бөгде ұйым орындайтын катализаторды тиеу/түсіру процесін бақылау
2. Сілтіні ауыстыру (Сұйық және құрғақ реагенттерді айдау, реагентті ағызу, ауыстыру, реагенттердің төгілуін болдырмау)
3. Катализаторды жүктеу және түсіру үшін техникалық құралдарды пайдалану
4. Агрессивті және тез тұтанатын сұйықтықтар мен материалдарды қабылдау (ауыстыру) жөніндегі операция жүргізу
5. Жеке және ұжымдық қорғау құралдарын пайдалану
6. Өндірістік-технологиялық және нормативтік құжаттаманы пайдалану
Білімдер
2, 3 разрядтар үшін (БСН 3):
1. Реакторда катализаторды регенерациялау тәртібі
2. Катализатордың, қышқылдар мен сілтілердің қасиеттері, оларды қолдану саласы және оларды қауіпсіз пайдалану ережелері
3. Катализаторларды (сорбенттерді) тиеудің, түсірудің және өңдеудің заманауи және қауіпсіз әдістері
4. Шикізаттың, реагенттердің, алынатын өнімдердің, қолданылатын материалдардың физикалық-химиялық қасиеттері
Машықтар
2, 3 разрядтар үшін (БСН 3):
1. Технологиялық аппараттардың сыртқы және ішкі тексерулерін жүргізу
2. Жабдық жұмысындағы ақаулықтарды немесе нормадан ауытқуларды, осы ақаулардың себептерін анықтау
3. Жұмыс істеп тұрған жабдық ақаулы болса, резервтік жабдықты қосу
4. Жабдықтың жұмысын іске қосу, тоқтату, реттеу және оны оңтайлы технологиялық режимге шығару жөніндегі жұмыстарды жүргізу
5. Жабдықтардың, аспаптардың, қорғау құралдарының, бұғаттайтын және сигнал беретін құрылғылардың, өрт сөндіру құралдарының, сақтандыру құрылғылары мен құрылғыларының жұмысқа қабілеттілігін бақылауды жүзеге асыру, аумақтың жай-күйі
Білімдер
2, 3 разрядтар үшін (БСН 3):
1. Қызмет көрсетілетін қондырғының (учаскенің) технологиялық схемасы, технологиялық регламент, технологиялық процесті реттеу қағидалары
2. Қондырғыдағы (учаскедегі) сумен жабдықтау, бумен жабдықтау, электрмен жабдықтау және су бұру схемалары
3. Цехаралық (өндірісаралық) коммуникациялар схемалары
4. Қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының және автоматиканың мақсаты, құрылысы, жұмыс істеу қағидаты және пайдалану ережесі
5. Шикізаттың, реагенттердің, алынатын өнімдердің, қолданылатын материалдардың физикалық-химиялық қасиеттері
6. Жабдықты қалыпты пайдалану және техникалық қызмет көрсетудің заманауи қауіпсіз әдістері мен әдістері
7. Аппараттар мен құбырларды, бақылау-өлшеу аспаптарын жылыту схемасы
Машықтар
2, 3 разрядтар үшін (БСН 3):
1. Шикізаттың, реагенттердің шығысын және өндірілетін өнім санын есепке алуды (шикізатты, реагенттерді, ресурстарды және қосалқы материалдарды есепке алу), сапаны бақылау
2. БӨАжА құралдарының жарамдылығын бақылау және көрсеткіштерді белгілеу
3. Нұсқаулыққа сәйкес ауысымды қабылдау-тапсыру
Білімдер
2, 3 разрядтар үшін (БСН 3):
1. Қызмет көрсетілетін қондырғының (учаскенің) технологиялық схемасы, технологиялық регламент
2. Шикізат пен реагенттер беруді реттеу қағидалары
3. Қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының және автоматиканың мақсаты, құрылысы, жұмыс істеу қағидаты және пайдалану ережесі
4. Шикізат пен реагенттердің сапалық сипаттамаларына қойылатын талаптар
5. Жабдықты қалыпты пайдалану және техникалық қызмет көрсетудің заманауи қауіпсіз әдістері мен амал-тәсілдері

Машықтар
4-разряд үшін (БСН 3):
3-разряд дағдыларына қосымша:
1. Мұнай, мұнай өнімдерін, газды, тақтатас пен көмірді қайта өңдеу жөніндегі III санаттағы қондырғыларда жабдықтардың жұмысын бақылау және процесін жүргізу
2. Біліктілігі анағұрлым жоғары оператордың басшылығымен І және II санаттағы қондырғыларда технологиялық процесті жүргізу және жекелеген блоктардың жұмысын бақылау
3. Процестің берілген режимнен ауытқуларының алдын алу және жою
4. Өнмнің шығуы мен сапасын, реагенттердің, энергия ресурстарының шығынын бақылау
5. Бақылау және автоматика құралдарына қызмет көрсету, картограммаларды дайындау, оларды ауыстыру, қауырсындарды сиямен толтыру, аспаптарды «О»-ға тексеру
6. Жылыту жүйесінің қалану жағдайын бақылау
7. Біліктілігі анағұрлым жоғары оператордың басшылығымен қондырғыны (жабдықты) іске қосуды, тоқтатуды жүргізу және оны режимге шығару
8. Құлыптардың, дабылдардың жай-күйі мен жарамдылығына тексеру жүргізу
9. Технологиялық процесті қолмен басқару режимінен автоматты басқару режиміне және керісінше ауыстыруды (реттегіштерді ауыстыру) жүзеге асыру
10. Бақылау-өлшеу аспаптарының (БӨА) көрсеткіштерін, қызмет көрсетілетін жабдықтың жарамдылығына бақылау жүргізу
11. Қосалқы жабдықты жарамды күйде ұстау және оның дайындығын тексеру
12. Жабдықты шағын жөндеуден өткізу немесе жекелеген бөлшектерді ауыстыру (майұстағышты тығыздағыштар, болттар, клапандар, манометрлер және т. б.)

5-разряд үшін (БСН 4):
4-разряд дағдыларына қосымша:
1. Жұмыс нұсқаулықтарына сәйкес мұнай, мұнай өнімдерін, газды, тақтатас пен көмірді қайта өңдеу жөніндегі II санаттағы қондырғыларда технологиялық процесті жүргізу және жабдықтардың жұмысын бақылау
2. Біліктілігі анағұрлым жоғары оператордың басшылығымен I санаттағы қондырғыларда технологиялық процесті жүргізу
3. Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері және талдау нәтижелері бойынша технологиялық режимнің сақталуын, шикізат пен өндірілетін өнімдердің сапасын бақылау.
4. Шикізат, өнім, реагенттер, катализаторлар, отын-энергетикалық ресурстарының шығынын есепке алуды бақылау
5. Кезекшілікті қабылдау және тапсыру журналын жүргізу
6. Біліктілігі анағұрлым жоғары оператордың басшылығымен қондырғыны (жабдықты) іске қосуды, тоқтатуды және оны режимге шығаруды жүзеге асыру
7. Құлыптардың, сигнализацияның жай-күйі мен жарамдылығын тексеру
8. Реттегіштерді технологиялық процесті қолмен басқару режимінен автоматты басқару режиміне ауыстыру және керісінше
9. БӨА көрсеткіштеріне, қызмет көрсетілетін жабдықтың жарамдылығына бақылау жүргізу
10. Қосалқы жабдықты жарамды күйде ұстау және оның дайындығын тексеру
11. Жабдықты шағын жөндеуден өткізу немесе жекелеген бөлшектерді (майұстағышты тығыздағыштар, болттар, клапандар, манометрлер және т. б.) ауыстыру

6-разряд үшін (БСН 4):
5-разряд дағдыларына қосымша:
1. Жұмыс нұсқаулықтарына сәйкес мұнай, мұнай өнімдерін, газ, тақтатас және көмірді қайта өңдеу жөніндегі I санаттағы қондырғылардағы жабдықтардың жұмысын бақылау
2. Технологиялық процестің туындайтын ауытқуларын және апаттарын жою
3. Технологиялық операциялардың қауіпсіз орындалуын және қондырғы персоналының жабдықты пайдалануын қамтамасыз ету
4. Технологиялық нұсқаулықтардың талаптарына сәйкес ауысымда блок персоналына басшылықты жүзеге асыру және бағынысты персоналды жұмыс орындарына орналастыру
5. Персоналды жұмыстарды орындаудың, жабдықтарды пайдаланудың және технологиялық режимді жүргізудің қауіпсіз әдістері мен тәсілдеріне оқыту
6. Ауысым/қондырғы бастығының нұсқауы бойынша технологиялық процестің берілген режимнен ауытқуын жою, жабдықтың жұмысын қалыпқа келтіру, өнімділікті өзгерту, шикізатты, реагенттерді, энергия ресурстарын пайдалануды оңтайландыру және т. б. мақсатында ілмекті-реттеу арматурасының көмегімен жабдықтың жұмысына өзгерістер енгізу.
7. Технологиялық процесті жүргізу бойынша бастапқы құжаттаманың дұрыс және уақтылы ресімделуін қамтамасыз ету
Білімдер
4-разряд үшін (БСН 3):
3-разряд білімдеріне қосымша:
1. Технологиялық процестер, қызмет көрсетілетін қондырғылардың схемалары мен карталары
2. Технологиялық жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының, құбырлардың, арматураның құрылысы, процестің барысына және өнімнің сапасына әсер ететін факторлар
3. Технологиялық нұсқаулықтарға және басқа да нормативтік құжаттарға сәйкес жабдықты іске қосу (тоқтату) қағидалары мен ерекшеліктері.
4. Пайдалану ережелері мен ерекшеліктері, өндірістік қуаттар, техникалық сипаттамалары, құрылымдық ерекшеліктері, жабдықтың мақсаты мен жұмыс режимдері (оның ішінде сорғылар, желдету, құбырлар, ыдыстар, сүзгілер және т. б.)
5. Өнеркәсіптік қауіпсіздік, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, өрт және газ қауіпсіздігі жөніндегі нұсқаулықтар мен ережелер
6. Шикізаттың, реагенттердің және өндірілетін өнімнің физикалық-химиялық қасиеттері, шикізат пен өнімдерге арналған МЕМСТ

5-разряд үшін (БСН 4):
4-разряд білімдеріне қосымша:
1. Технологиялық процестер, қызмет көрсетілетін қондырғылардың схемалары мен карталары
2. Қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылымы
3. Шикізаттың физикалық-химиялық қасиеттері
4. Реагенттер мен өндірілетін өнімдер, шикізат пен өнімдерге арналған МЕМСТ

6-разряд үшін (БСН 4):
5-разряд білімдеріне қосымша:
1. Технологиялық процестер, қызмет көрсетілетін қондырғылардың схемалары мен карталары, технологиялық жабдықтың кинематикалық және электрлік схемалары
2. Зауыттың негізгі қондырғыларының схемалық схемалары және олардың өзара байланысы, өндіріс технологиясы
3. Қондырғыны сыртқы коммуникацияларға және жалпы зауыттық шаруашылықтың технологиялық объектілері арасында қосу (ажырату, ауыстыру) тәртібі
4. Технологиялық жабдықтағы ақаулардың түрлері және олардың пайда болу себептері
5. Жедел және техникалық құжаттаманың мақсаты, оны ресімдеу, қолдану тәртібі